Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ, λόγω επιγενετικών*** τροποποιήσεων στο DNA του, ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΤΟΥ.
Γράφει ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης
Η γονική υγεία, ο τρόπος ζωής και η διατροφή των γονέων επηρεάζουν, σε μεγάλο βαθμό, την ακεραιότητα του γενετικού υλικού του σπερματοζωαρίου, την ανάπτυξη των απογόνων, καθώς και τον κίνδυνο εκδήλωσης ασθένειας των απογόνων τους.
Πρόκειται για ξεκάθαρο σημάδι, ότι οι εμπειρίες στη ζωή ενός ατόμου, μπορούν να επηρεάσουν τους απογόνους των επόμενων γενιών.
Πολλοί πίστευαν,* σε παλαιότερες χρονικές περιόδους, ότι η αναπαραγωγή ήταν μια σχετικά απλή έννοια, ουσιαστικά γινόταν συνάντηση σπερματοζωαρίων και ωαρίων και η ανάμιξη των πατρικών και μητρικών χρωμοσωμάτων οδηγούσε στον σχηματισμό του νέου εμβρυονικού γονιδιώματος. Αυτό θα οδηγούσε το αναπτυξιακό πρόγραμμα, την μορφογένεση και, τελικά, την εμφάνιση ενός νέου ατόμου με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αργότερα, έγινε κατανοητό, ότι το περιβάλλον θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην αναπαραγωγή, προσθέτοντας μια μη γενετική παράμετρο στην προέλευση του φαινοτύπου των απογόνων. Στη συνέχεια, αποδείχθηκε ότι η χρονική περίοδος γύρω από τη σύλληψη, κυρίως την ωρίμανση γαμετών και την πρώιμη εμβρυογένεση, ως ένα βασικό στάδιο όπου το περιβάλλον μπορεί να διαταράξει ή να τροποποιήσει την αναπαραγωγική διαδικασία μέσω επιγενετικών, κυτταρικών και φυσιολογικών μηχανισμών με συνέπειες στον φαινότυπο των απογόνων. Επιπλέον, τέτοιες περιβαλλοντικές αλληλεπιδράσεις θα μπορούσαν να συμβούν τόσο σε πατέρες όσο και σε μητέρες και να μεταδοθούν με την αναπαραγωγή.
Ενώ η συσχέτιση μεταξύ της κακής διατροφής της μητέρας και των απογόνων της είναι γνωστή, οι μηχανισμοί που συνδέουν την πατρική διατροφή με την υγεία των απογόνων δεν είναι αρκετά τεκμηριωμένη. Σε εργασία** περιγράφεται πως επηρεάζεται η υγεία των απογόνων σε ένα μοντέλο ποντικού με υποσιτισμό, δηλ. διατροφής χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και δείχνουν, μέσω ενός κομψού πειραματικού σχεδιασμού, ότι το πατρικό σπερματοζωάριο και το σπερματικό πλάσμα ασκούν εξειδικευμένες βιοχημικές διεργασίες που επηρεάζουν την υγεία των απογόνων τους. Ειδικότερα, η πατρική δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες επάγει υπομεθυλίωση (που σχετίζεται με μειωμένη έκκριση των ρυθμιστών μεθυλίωσης του DNA σε σύγκριση με τους άνδρες που τρέφονται με φυσιολογική δίαιτα πρωτεΐνης) σπερματοζωαρίων σε συνδυασμό με ανοσολογικές και αγγειακές αναμορφώσεις. Όλοι οι απόγονοι που προέρχονται από το σπέρμα ποντικών με υποσιτισμό ή το σπερματικό πλάσμα τους έγιναν βαρύτεροι με αυξημένη λιπώδη ικανότητα, δυσανεξία στη γλυκόζη, και άλλων διαταραχών.
Στην εργασία αποδεικνύεται ότι ο τρόπος ζωής των γονέων μπορεί να έχει μια διαχρονική επίπτωση στην υγεία των απογόνων, μέσω μηχανισμών γονιδιωματικού (επιγενετικού) και σπερματικού πλάσματος, μια επίδραση επαρκούς κλινικής σημασίας. Το μήνυμα, και αυτής της εργασίας, είναι: έκκληση στους μελλοντικούς γονείς ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΙΝ (τους μήνες, αλλά και τα χρόνια) ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ.
*Tom P. Fleming. The remarkable legacy of a father’s diet on the health of his offspring.
PNAS 115, 9827-9829; 2/10/2018
**Adam J. Watkins, Irundika Dias, Heather Tsuro, Danielle Allen, Richard D. Emes, Joanna Moreton, Ray Wilson, Richard J. M. Ingram, and Kevin D. Sinclair. Paternal diet programs offspring health through sperm- and seminal plasma-specific pathways in mice. PNAS 115 (40) 10064-10069; 2/10/2018.
***ΕΠΙΓΕΝΕΤΙΚΗ είναι η μελέτη των αναστρέψιµων κληρονοµήσιµων αλλαγών στη έκφραση/λειτουργία των γονιδίων, που εµφανίζονται χωρίς κάποια αλλαγή στην αλληλουχία του πυρηνικού DNA.
loading...
