ΑΝΥΠΑΚΟΗ ΣΤΟ «ΣΥΣΤΗΜΑ ΘΑΝΑΤΟΥ» ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

ΕΙΣΑΙ ΑΠΕΙΘΑΡΧΟΣ; ΕΙΣΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ!




Γράφει η Φωτεινή Μαστρογιάννη

«Μιὰ σειρὰ ἀπὸ διαψεύσεις ἐλπίδων ἦταν ἡ ζωή του. Εἶχε ἐλπίσει τότε,…

Εἶχε ἐλπίσει ὕστερα…

Κάποτε, πρὶν ἀπὸ χρόνια, εἶχε ἐλπίσει στὸν κομμουνισμό. Μὰ εἶχε διαψευσθεῖ κι ἐκεῖ. Τώρα δὲν εἶχε ἐλπίδα σὲ καμιὰ ἰδεολογία!»

Αντώνης Σαμαράκης – «Ζητείται Ελπίς»

Γιατί ο άνθρωπος υπακούει σε πολιτικές ιδεολογίες και μένει απαθής; Το ερώτημα αυτό είναι πιο σύγχρονο από ποτέ. Τα δοκίμια του ψυχολόγου, κοινωνιολόγου και φιλοσόφου Εριχ Φρομ στο βιβλίο «Πειθαρχία και Ελευθερία» δίνουν αρκετές απαντήσεις.

Ο Φρομ θεωρεί ότι η εξέλιξη του ανθρώπου οφείλεται στην ανυπακοή, ανυπακοή στον κατεστημένο τρόπο σκέψης , ανυπακοή σε οτιδήποτε αντιμετωπίζει εχθρικά τις νέες ιδέες – εχθρότητα που μπορεί να φθάσει ακόμα και στο σημείο της πλήρους καταστολής τους βλ. λογοκρισία, κοινωνική απομόνωση των ανθρώπων που τις εκφράζουν κοκ.

Πώς όμως ο άνθρωπος μπορεί να δείξει ανυπακοή στην εξουσία;

Ο Φρομ υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος που μπορεί να επιδείξει ανυπακοή είναι αυτός που έχει το θάρρος της μοναξιάς, ένα θάρρος που προκύπτει από την προσωπική ανάπτυξη του ανθρώπου και τον απογαλακτισμό του από τη μητρική και πατρική εξουσία (αλήθεια, πόσους και πόσες γνωρίζουμε που δεν έχουν απογαλακτισθεί ακόμα;).

Αυτή η οικογενειακή εξουσία δημιουργεί και το κοινωνικά επιθυμητό πειθαρχημένο άτομο γιατί οι γονείς είναι φορείς της κοινωνίας που έχει ήδη δημιουργηθεί. Με απλά λόγια, οι «πειθαρχημένοι» γονείς θα μεγαλώσουν δειλά και άβουλα «πειθαρχημένα» παιδιά.

Ο απογαλακτισμός και η προσωπική ανάπτυξη προϋποθέτουν ότι το άτομο δεν φοβάται να είναι ελεύθερο και εάν δεν φοβάται να είναι ελεύθερο τότε μπορεί να μην υποτάσσεται στην εξουσία.

Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο ότι στην ανθρώπινη ιστορίαη υπακοή, κατά τον Φρομ, ταυτίζεται με την αρετή και η ανυπακοή με την αμαρτία. Συνεπώς, σύμφωνα με αυτή τη θεώρηση, ο άνθρωπος δεν θα πρέπει να αισθάνεται ένοχος γιατί φοβάται την ανυπακοή και είναι δειλός γιατί η υπακοή είναι, όπως είπαμε, αρετή ενώ η ανυπακοή αμαρτία .

Θα πρόσθετα ότι αυτό συνέβαινε και συμβαίνει ιδιαίτερα στην προτεσταντική Δύση εάν και η υπόλοιπη Ευρώπη (και η Ελλάδα) αρχίζει να «προτεσταντικοποιείται» πολιτισμικά (γιατί οικονομικά έχει ήδη συμβεί μέσω του άκρατου καπιταλισμού) και είναι μία από τις βασικές αιτίες της παρακμής της.

Μην ξεχνάμε ότι από τα πρώτα πράγματα που έθιξαν οι Δυτικοί κατά της Ελλάδας στην αρχή της κρίσης ήταν ότι οι Έλληνες είναι απείθαρχοι και ανυπάκουοι συνεπώς «αμαρτωλοί» που πρέπει να μπουν στον δρόμο της δυτικής «αρετής».

Δεν γνωρίζω εάν οι Ελληνες έγιναν πιο «ενάρετοι» κατά τα δυτικά πρότυπα, το σίγουρο όμως είναι ότι καταπνίχτηκε οποιαδήποτε δημιουργία και καταστράφηκε ολοσχερώς η παραγωγική ζωή του τόπου.

Ανέφερα ότι η «αρετή» δεν είναι μόνο μία πολιτισμική έννοια με έντονη θρησκευτική απόχρωση αλλά και οικονομική.

 Ο καπιταλισμός, που είναι το οικονομικό σύστημα που έχει επικρατήσει χωρίς στη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας να έχουμε δει οποιαδήποτε άλλη ουσιαστική εναλλακτική, επιθυμεί πειθήνιους ατομιστές καταναλωτές που σκοπός της ζωής τους είναι το κέρδος και η κατανάλωση, πλήρως αδιάφορους, επιθετικούς ακόμα και καταστροφικούς όσον αφορά την ίδια τη ζωή.

Καταναλωτές, που όπως λέει ο Φρόμ, πάσχουν από μία ήπια αλλά χρόνια σχιζοφρένεια (κάτι που βλέπουμε στη χώρα μας να εντείνεται όσο εντείνονται τα μέτρα που μας επιβάλλονται προκειμένου να γίνουμε «ενάρετοι»).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΟΙΜΟΣ-ΑΘΗΝΑ

loading...