Μεγάλες οι ευθύνες της Πολιτικής Προστασίας για έλλειψη σχεδίου/συντονισμιού

Η 23η Ιουλίου 2018 θα μείνει στην ιστορία ως η αποφράδα Δευτέρα
Εκατόμβη ατόμων που κάηκαν ζωντανοί και περισσότεροι εγκαυματίες υποφέρουν

Γράφει ο Νίκος Αναγνωστάτος
Τώρα που κάπως καταλάγιασε ο θρήνος ανάμικτος με απορίες και πολλά ερωτηματικά, από την καταστροφική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018, μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά στα συμβάντα και να κρίνουμε προσεκτικά αυτά που συνέβηκαν την ιστορική πλέον αποφράδα Δευτέρα, κατά την οποία κάηκαν ζωντανοί εκατόμβη αθώων ατόμων και ακόμη περισσότεροι ως εγκαυματίες. Ένα μεγάλο γιατί, ορθώνεται και περιμένει απάντηση.

Από πρόσκοπος θυμάμαι που μας έλεγαν ότι η φωτά στην αρχή σβήνεται με ένα ποτήρι νερό. Αν χάσουμε την πρώτη αυτή στιγμή, θα χρειαστούμε ένα κουβά νερό για να τη σβήσουμε και μετά θα χρειαστούμε την επέμβαση της πυροσβεστικής. Η ίδια κλιμάκωση σε μεγαλύτερη κλίμακα ισχύει για την έγκαιρη πλέον επέμβαση της πυροσβεστικής. Εδώ ακριβώς γεννάται το πρώτο βασανιστικό ερώτημα. Επέμβηκε έγκαιρα η πυροσβεστική στο Νταού Πεντέλης από όπου ξεκίνησε η πυρκαγιά; Εκ του αποτελέσματος η απάντηση δεν μπορεί να είναι καταφατική. Μία δικαιολογία ενδέχεται να είναι η απασχόληση των πυροσβεστικών μέσων στην πυρκαγιά της Κινέττας που είχε ξεσπάσει προηγουμένως.

Οι πλέον αρμόδιοι ισχυρίζονται ότι μία έγκαιρη και δυναμική παρέμβαση των πυροσβεστικών μέσων στο Νταού Πεντέλης, θα σταματούσε εκεί! Αυτό όμως δεν έγινε! Γιατί; Πολλές και αντιφατικές απαντήσεις. Έλλειψη πυροσβεστικών μέσων, λέει ο ένας, η έλλειψη πυροσβεστών λέει ο άλλος. Η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού, είναι η πλέον ισχυρή εκδοχή, σε συνδυασμό με μια γενικότερη ενδεχόμενη έλλειψη ικανότητας των αρμοδίων. Ποιος ή ποιοι όμως ήταν οι αρμόδιοι; Αναπάντητο το ερώτημα και ακόμη απογοητευτικότερο, όλοι μαζί δεν φταίει κανείς, με το σαρκαστικό όσο και τραγικό, η απάντηση του καημένου αρχηγού του πυροσβεστικού σώματος στην περιβόητη συνέντευξη, σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου και υπό το αυστηρό βλέμμα του «κομισάριου», απάντησε ότι θα έκανε ακριβώς τα ίδια σε μια μελλοντική παρόμοια περίπτωση! Θα σας καίγαμε ξανά, εννοούσε; Φαίνεται ότι αυτή του η διαβεβαίωση, όπως υπέθεσε ότι θα ικανοποιούσε τον «κομισάριο», δεν τον έσωσε. Και παρόλες τις διαβεβαιώσεις των κυβερνητικών αρμοδίων, ότι έκαναν όλα όσα έπρεπε να κάνουν, αλλά έφταιξαν οι καιρικές συνθήκες και η κλιματική αλλαγή και όχι η κρατική μηχανή, η κυβέρνηση τους παραίτησε όλους, μικρούς και μεγάλους.

Πολλοί επικαλούνται τον δυνατό άνεμο που έφθασε τα … 120 χιλιόμετρα την ώρα, μια ταχύτητα που ανάγεται σε τυφώνα. Επιστρατεύτηκε ακόμη και ένας ταλαίπωρος Μετεωρολόγος για να το επιβεβαιώσει στην ΕΡΤ, στην προσπάθειά της να συνδράμει στην υπεράσπιση της κυβέρνησης. Μια γρήγορη ενημέρωση από μετεωρολογική σκοπιά, μια και στη ναυτιλία διδασκόμαστε μετεωρολογία. Οι Μετεωρολόγοι γνωρίζουν πως δημιουργούνται οι άνεμοι και τις αιτίες των στροβιλισμών στις πυρκαγιές και τούτο υποθέτω το γνωρίζουν και οι πυροσβέστες στην πράξη. Τι ακριβώς συμβαίνει; Οι άνεμοι δημιουργούνται λόγω των διαφορετικών βαρομετρικών πιέσεων, οι οποίες δημιουργούνται λόγω της διαφορετικής θερμοκρασίας στα διάφορα σημεία της ατμόσφαιρας, οπότε ο άνεμος βαίνει από την υψηλή πίεση προ της χαμηλότερη με γωνία 15 μοιρών και έτσι βαίνει κυκλικά. Οι αρμονικές κυκλικές βαρομετρικές πιέσεις στις Τροπικές Ζώνες, δημιουργούν τους κυκλώνες και τυφώνες, ονόματα συνώνυμα που τα παίρνουν , ανάλογα με την περιοχή δημιουργίας τους. Ανάλογα με το μέγεθος της διαφοράς της ατμοσφαιρικής πίεσης, εξαρτάται και η ένταση του ανέμου. Στις πυρκαγιές, λόγω των μεγάλων θερμοκρασιών, δημιουργείται ένα βαθύ τοπικό βαρομετρικό χαμηλό, με συνέπεια να δημιουργούνται οι στροβιλισμοί και σπιλιάδες, των οποίων η ένταση είναι μεγάλη λόγω της μεγάλης διαφοράς θερμοκρασίας και κατά συνέπεια βάθους βαρομετρικών πιέσεων. Εκεί ενδέχεται να δημιουργηθούν τοπικά πολύ ισχυροί άνεμοι, ακόμη και στα 120 χλμ/ώρα, αλλά τοπικά και όχι για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αυτά περί ανέμων, εντάσεων και στροβιλισμών.

Επί των γεγονότων ξανά, αφ΄ης στιγμής χάθηκε η μάχη κατάσβεσης της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης και στο κοντινό φαράγγι, η τακτική οπισθοχώρησης στην επόμενη γραμμή άμυνας, που θα έλεγαν οι στρατιωτικοί, ήταν η λεωφόρος Μαραθώνα, η οποία είναι αρκετά πλατιά για να θεωρείται μια ασφαλής αντιπυρική ζώνη. Αλήθεια δημιουργήθηκε κάποια άλλη αναγκαία αντιπυρική ζώνη μέσα στη δασική περιοχή; Η λεωφόρος Μαραθώνα από μόνη της , όπως αποδείχτηκε, δεν αποτελεί αποτελεσματική αντιπυρική ζώνη, όπως και όποια άλλη αντιπυρική ζώνη, τεχνική ή φυσική, διότι υπάρχει πάντα ο κίνδυνος, ιδιαίτερα όταν έχουμε δυνατόν αέρα, να πεταχτεί η φλόγα απέναντι και χρειάζεται επιτήρηση, ώστε αν χρειαστεί να την σβήσουμε, «με ένα ποτήρι νερό». Δηλαδή αν επιτηρούνταν η Λεωφόρος Μαραθώνα, θα προλάβαιναν πολύ εύκολα να μην περάσει η πυρκαγιά και να έχουμε τα τραγικά αποτελέσματα στο Μάτι και στην ευρύτερη περιοχή. Μήπως αυτό ήταν το μεγάλο λάθος ή η λανθασμένη εκτίμηση και έτσι χάθηκε ο έλεγχος και η πυρκαγιά προχώρησε ανεξέλεγκτη στην καταστροφική της πορεία;

Μια άλλη διαχρονική διαμάχη έχει να κάνει με την μεταφορά της ευθύνης των δασικών πυρκαγιών στην Πυροσβεστική Υπηρεσία από την Δασική Υπηρεσία που την είχε μέχρι το1998. Το καίριο ερώτημα που προκύπτει αβίαστα στη μεταφορά αυτή των αρμοδιοτήτων είναι το εξής: Η Πυροσβεστική Υπηρεσία εκπαιδεύεται και γνωρίζει την αντιμετώπιση πυρκαγιών στην πόλη και όχι στο Δάσος που την ιδιομορφία του, τα μονοπάτια και γενικά τη δομή του Δάσους, γνωρίζει καλά η Δασική Υπηρεσία. Δεν γνωρίζω τους λόγους και το σκεπτικό αυτής της μεταφοράς της ευθύνης, αλλά σε κάθε περίπτωση όφειλαν τουλάχιστον να περάσουν τους έχοντες το πρόσταγμα επί των πυρκαγιών της Πυροσβεστική Υπηρεσίας, από ειδικά σεμινάρια ενημέρωσης και εκπαίδευσης, ακόμη και πρακτική άσκηση, πριν τους μεταφέρουν την αρμοδιότητα αυτή. Έγινε κάτι τέτοιο; Αμφιβάλλω εκ του αποτελέσματος! Ούτε καν εκ των υστέρων δεν πρέπει να έγινε κάποια ενημέρωση και εκπαίδευση και τώρα κλαίμε πάνω από το χυμένο γάλα. Έστω και καθυστερημένα, ας γίνει τώρα η αναγκαία ενημέρωση και εκπαίδευση των πυροσβεστών στην κατάσβεση δασικών πυρκαγιών.

Σε κάθε περίπτωση, όλα τα πιο πάνω και τόσα άλλα που έχουν καταγραφεί και ειπωθεί αυτές τις μέρες, πρέπει να μελετηθούν από ειδικούς εμπειρογνώμονες και να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις και δέοντα μέτρα, πέρα και πάνω από κάθε κομματική αντιπαράθεση, για να μη επαναληφθούν ποτέ παρόμοιες τραγωδίες. Έτσι κι αλλιώς η 23η Ιουλίου 2018, θα παραμείνει στην ιστορία ως η αποφράδα Δευτέρα, που θα μας καίει πάντοτε στη μνήμη μας.

Νίκος Αναγνωστάτος e-mail: [email protected]

Thiakos.blogspot.com