H φτώχεια θέλει φιέστα: Συνταγή παροχών σχεδιάζει η κυβέρνηση

Οι βουλευτές φοβούνται τις αντιδράσεις στις εκλογικές τους περιφέρειες για τις περικοπές των συντάξεων και τραβάνε από το μανίκι τον Τσακαλώτο για παροχές και αντίμετρα – Εκείνος τους δείχνει το παγόβουνο Μέρκελ το φθινόπωρο – Τι (θα πουν ότι) δίνουν και τι θα πάρουν από συνταξιούχους και μισθωτούς

Η φτώχεια θέλει φιέστα. Eτσι τουλάχιστον πιστεύουν στην κυβέρνηση. Συνταγή παροχών ακόμη και χωρίς την έγκριση του Eurogroup σχεδιάζει το Μαξίμου προκαλώντας μεγάλη ανησυχία στον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Διότι την ίδια ώρα που σκηνοθετούνται οι φιέστες τρέχει παράλληλα και το σενάριο της φτώχειας με την εγκύκλιο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που προαναγγέλλει περικοπές 3,2 δισ. ευρώ στις συντάξεις το 2019.

Σύμφωνα με πληροφορίες ωστόσο, ο υπουργός Οικονομικών βάζει φρένο και προειδοποιεί ότι ένα ενισχυμένο πακέτο εξαγγελιών με ακύρωση του μέτρου των συντάξεων από τον πρωθυπουργό αμέσως μετά τον Δεκαπενταύγουστο μπορεί να φέρει τη χώρα αντιμέτωπη με το παγόβουνο του Eurogroup (δηλαδή την Ανγκελα Μέρκελ) το φθινόπωρο, ακόμη κι αν έχουμε βγει τυπικά από τα μνημόνια. Αραγε θα είναι παρών ο Τσακαλώτος στο Καστελόριζο και στην Πνύκα ή θα λάμψει διά της απουσίας του, όπως έκανε στη «γιορτή της γραβάτας» στο Ζάππειο;

Οι πιο ψύχραιμοι εντός της κυβέρνησης παρατηρούν ότι όλα θα ήταν πιο απλά αν δεν παρέμεναν στην εξίσωση και μετά τις 20 Αυγούστου τα ισχυρά κράτη-μέλη του Eurogroup, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Ολλανδία, αλλά και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), που συνεχίζει ως μέλος της τρόικας (νυν θεσμοί) στην Ελλάδα. Και αντικειμενικά θα ήταν πιο απλά αν η κυβέρνηση δεν είχε ψηφίσει την περικοπή των συντάξεων το 2019 και του αφορολόγητου το 2020. «Τις αποφάσεις του φθινοπώρου θα τις λάβει το Eurogroup, στο οποίο ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί δεν έχει μεγάλη επιρροή και σε πολλές περιπτώσεις απλώς παρακολουθεί», λέει στο «ΘΕΜΑ» Ευρωπαίος αξιωματούχος που γνωρίζει καλά τις ισορροπίες και το κλίμα που επικρατεί στην ευρωομάδα αυτές τις ημέρες. Επομένως, η ελαστικότητα και τα καλά λόγια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν σημασία, αλλά όχι καθοριστική για τις εξελίξεις.

Γνώστες αυτών των ισορροπιών είναι ασφαλώς ο Αλέξης Τσίπρας και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, καθώς λαμβάνουν τα μηνύματα -κυρίως από το Βερολίνο- ότι το Eurogroup δεν θα επιτρέψει την αναβολή ή την αναστολή της ψηφισμένης περικοπής των συντάξεων τον Οκτώβριο, όταν η κυβέρνηση σκοπεύει να ανοίξει το θέμα. Η σκλήρυνση της στάσης της Γερμανίας φάνηκε ξεκάθαρα από την αναβολή (στο Eurogroup της 12ης Ιουλίου) της τελευταίας πανηγυρικής δόσης των 15 δισ. ευρώ για ένα αστείο συγκριτικά ποσό ύψους 28 εκατ. ευρώ.

Μονομερής ενέργεια

O πρωθυπουργός πιστεύοντας, όπως έλεγαν κύκλοι του Μαξίμου, ότι είχε εξασφαλίσει τη συγκατάθεση της καγκελαρίου, εξήγγειλε σε διάγγελμα -προοίμιο των εορτών που έρχονται- το πάγωμα της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά που πλήττονται από το Προσφυγικό. Το Eurogroup θεώρησε την κίνηση μονομερή ενέργεια και πάγωσε τη δόση, ενώ την Παρασκευή η Μέρκελ… πάγωσε την ίδια την κυβέρνηση δηλώνοντας σε συνέντευξη Τύπου ότι δεν μίλησε ποτέ με τον Αλέξη Τσίπρα πριν από την ανακοίνωση του μέτρου.

Σκηνικά όπως αυτό πολλοί εκτιμούν ότι θα επαναληφθούν (Τσακαλώτου συμπεριλαμβανομένου) αν ακυρωθεί το μέτρο των συντάξεων (που αφορά 1,8 δισ. ευρώ και όχι μόλις 28 εκατ. ευρώ), παρά τις διαβεβαιώσεις βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ στα ΜΜΕ αυτή την εβδομάδα ότι «μετά τις 20 Αυγούστου δεν θα υπάρχουν μονομερείς ενέργειες γιατί θα έχουμε βγει από το μνημόνιο»… Με βάση τα κείμενα που έχουν υπογραφεί στο Eurogroup και την απόφαση της Κομισιόν για την «Ενισχυμένη Επιτήρηση» το επιχείρημα αυτό δεν τεκμηριώνεται, καθώς η Ελλάδα υπέγραψε τη μη αντιστροφή των μεταρρυθμίσεων του τρίτου μνημονίου και η τήρηση αυτής της δέσμευσης θα ελέγχεται από τους θεσμούς (Ε.Ε., ΕΚΤ, ΔΝΤ, ESM) με τριμηνιαίες εκθέσεις. Επομένως, ο χαρακτηρισμός «μονομερής ενέργεια» για αθέτηση των συμφωνηθέντων (βλέπε μειώσεις σε συντάξεις – αφορολόγητο) θα συνεχίσει να μας ακολουθεί εφόσον η κυβέρνηση έχει υπογράψει τη στενή επιτήρηση.

«Πώς θα πάμε στα χωριά μας;»

Κάπως έτσι διαμορφώνονται δύο τάσεις στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Η μία με την οποία συντάσσεται και κορυφαίος υπουργός, εκτιμά ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να πάει σε ρήξη και ίσως ακόμη και σε εκλογές τον προσεχή Οκτώβριο αν το Eurogroup πει «όχι» στην ακύρωση του μέτρου των συντάξεων καταργώντας ταυτόχρονα μονομερώς το μέτρο. Η δεύτερη την οποία ασπάζονται ο Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής του Γιώργος Χουλιαράκης, υποστηρίζει ότι πρέπει να αποφευχθεί η ρήξη και η κυβέρνηση να διαπραγματευτεί ότι θα θέσει μεν σε ισχύ το μέτρο, αλλά θα εφαρμόσει ταυτόχρονα σημαντικά αντίμετρα, αρκετά πάνω από 800 εκατ. ευρώ, ανάλογα και με την πορεία του Προϋπολογισμού έως το τέλος Σεπτεμβρίου. Στην εξίσωση μπαίνουν και οι βουλευτές της επαρχίας που ρωτάνε τον κ. Τσακαλώτο: «Πώς θα πάμε στα χωριά μας;».

Τι περιλαμβάνει το σχέδιο των εξαγγελιών

Το σχέδιο των εξαγγελιών της κυβέρνησης περιλαμβάνει:

■ Αύξηση του κατώτατου μισθού και επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Το Μαξίμου θέλει μεγάλη αύξηση που θα επιθυμούσε να ανακοινωθεί πανηγυρικά αμέσως μετά τις 20 Αυγούστου, ενώ το οικονομικό επιτελείο γνωρίζει ότι οι θεσμοί θα μπορούσαν να ανεχθούν μόνο μια συμβολική (2%-5%), καθώς θεωρούν ότι μια μεγάλη αύξηση δεν τη σηκώνει η οικονομία και θα εκτινάξει την ανεργία. Στο θέμα μπήκε σφήνα και το ΔΝΤ, το οποίο σε έκθεσή του για την πορεία της οικονομίας στην Ευρωζώνη εμμένει «στη διατήρηση των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένων αυτών στις συλλογικές διαπραγματεύσεις».

■ Μείωση φόρων. Σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η ισχύς της «ατζέντας Μητσοτάκη» για τη μείωση των φόρων, η κυβέρνηση θέλει να προλάβει τη Νέα Δημοκρατία. Στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης «που γίνεται με τον εαυτό μας», όπως λέει ο Αλέκος Φλαμπουράρης, έχουν πέσει η μείωση του φόρου για τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες από το 29% ακόμη και στο 20%, η μείωση του ΕΝΦΙΑ αλλά και του ΦΠΑ.

Για τον ΕΝΦΙΑ εξετάζεται η πλήρης απαλλαγή των φτωχών νοικοκυριών που σήμερα δικαιούνται έκπτωση 50% (με εισόδημα έως 9.000 ευρώ και αξία περιουσίας έως 85.000 ευρώ για άγαμους κ.λπ.). Αν η έκπτωση φτάσει το 100%, το μέτρο θα κοστίζει 84,5 εκατ. ευρώ. Εξετάζονται ακόμη η μείωση του πρώτου συντελεστή του ΕΝΦΙΑ (2,9 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο) για περιοχές με χαμηλή τιμή ζώνης, η οριζόντια μείωση αρχικά κατά 10% και έως 20% ή 30% (όπως λέει και η Νέα Δημοκρατία) ή ακόμη και ένα εντυπωσιακό «δώρο Τσίπρα», δηλαδή ο πρωθυπουργός να χαρίσει στους φορολογουμένους την πέμπτη και τελευταία δόση του ΕΝΦΙΑ που θα πληρωθεί τον Ιανουάριο. Θα είναι βεβαίως ένα μέτρο «μιας χρήσεως» και ακριβό: κοστίζει 350 εκατ. ευρώ.

■ Μείωση εισφορών. Πάλι στο ίδιο μοτίβο, εφόσον οι υπέρογκες εισφορές είναι ουσιαστικά φόροι για τους επαγγελματίες, η κυβέρνηση θέλει να χαλαρώσει τη θηλιά που η ίδια επέβαλε στην πραγματική οικονομία. Το 2019 οι ασφαλιστικές εισφορές αυξάνονται κατά 15%, αλλά το ΣτΕ έχει στείλει μήνυμα στην κυβέρνηση ότι πρέπει να βάλει πλαφόν. Ετσι εξετάζονται σταδιακές μειώσεις για εισοδήματα από 30.000 ευρώ τον χρόνο και άνω, που θα μπορούν να γίνονται σταδιακά.

■ Μείωση του τέλους επιτηδεύματος. Υπάρχουν σκέψεις για μείωση κατά 20%-30%. Τα 650 ευρώ τον χρόνο επιβαρύνουν τους επαγγελματίες που άντεξαν να μην κλείσουν το μπλοκάκι τους και στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν τη μείωσή του σε 500 ευρώ. Μια τέτοια κίνηση θα κόστιζε περί τα 100 εκατ. ευρώ.

Οι περικοπές στους φτωχούς

Πέρα όμως από τη διαπραγμάτευση «εσωτερικής καύσεως» στην κυβέρνηση και στον ΣΥΡΙΖΑ, υπάρχουν και τα γνωστά αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, δηλαδή οι περικοπές που έχουν ήδη ψηφιστεί για τις συντάξεις και προωθούνται με την εγκύκλιο Χουλιαράκη. Μάλιστα, σχεδόν πέντε μήνες πριν από την εφαρμογή των περικοπών οι συνταξιούχοι δεν έχουν λάβει ακόμη τα ενημερωτικά σημειώματα για τις μειώσεις στις συντάξεις με τις οποίες θα κληθούν να ζήσουν τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής τους.

Τα ποσοστά περικοπών που βγάζουν οι πρόβες ανά Ταμείο έχουν ως εξής:

■ Πρώην ΙΚΑ: Μεικτή εικόνα με αυξήσεις λίγων ευρώ στις χαμηλές συντάξεις και περικοπές έως 18% σε αυτές πάνω από 1.200 ευρώ.
■ Δημόσιο (ένστολοι, πανεπιστημιακοί): Μείωση από 15% έως 18%.
■ Πρώην ΤΕΒΕ: Μείωση 18%.
■ Πρώην Ταμείο Εμπόρων: Περικοπή 18%.
■ Ταμείο Νομικών, ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ: Μειώσεις από 10% έως 18%.

Κάπως έτσι οι περικοπές θα φτάσουν το 18% σε κύριες και επικουρικές, ενώ θα αφορούν και συνταξιούχους που παίρνουν ακόμη και κάτω από 1.000 ευρώ. Για παράδειγμα, συνταξιούχος που λαμβάνει σήμερα 817 ευρώ καθαρά, αν εφαρμοστούν οι μειώσεις, θα πάρει 715 ευρώ. Αρα η μείωση στο καθαρό ποσό θα είναι 102 ευρώ για την κύρια σύνταξη του πρώην ΙΚΑ. Παράλληλα, από 1/1/2020 με το μέτρο της μείωσης του αφορολόγητου από 8.700 σε 5.700 ευρώ ένας εργαζόμενος του ιδιωτικού τομέα με μισθό 600 ευρώ τον μήνα θα κληθεί να πληρώσει φόρο 620 ευρώ. Με όσα ισχύουν σήμερα δεν θα πλήρωνε τίποτα.