Ο Αραβοϊσραηλινός Πόλεμος του 1973 (Α΄ Μέρος)

«Το μυστικό όπλο του Ισραήλ στους πολέμους κατά των Αράβων, είναι το ότι δεν έχουμε που να καταφύγουμε σε περίπτωση ήττας». Γκόλντα Μεΐρ (Η Πρωθυπουργός του Ισραήλ 1969-1974)

Το χρονικό διάστημα από 6 έως 25 Οκτ. 1973, το Ισραήλ πολέμησε εναντίον της Αιγύπτου και της Συρίας, τις οποίες ενίσχυσαν με στρατιωτικές δυνάμεις: η Ιορδανία, το Ιράκ, η Σαουδική Αραβία, το Μαρόκο, η Λιβύη, η Τυνησία και η Κούβα. Το Ισραήλ υποστηριζόταν από τις ΗΠΑ, ενώ οι Αραβικές χώρες από την ΕΣΣΔ. Οι επιχειρήσεις διεξήχθησαν κυρίως στην περιοχή της διώρυγος του Σουέζ στην χερσόνησο του Σινά και στα υψώματα του Γκολάν στα σύνορα Συρίας-Ισραήλ. Οι Ισραηλινές δυνάμεις αριθμούσαν 400.000 άνδρες, υποστηριζόμενες από 1.700 άρματα μάχης, 940 πυροβόλα και 440 αεροσκάφη. Οι Αραβικές χώρες διέθεταν 1 εκατ. άνδρες, 3.500 άρματα μάχης, 1.700 πυροβόλα, 452 αεροσκάφη και 150 πυροβολαρχίες αντιαεροπορικών πυραύλων. Οι Αραβικές χώρες επετέθησαν αιφνιδιαστικώς εναντίον του Ισραήλ το Σάββατο 6 Οκτ. 1973, κατά την ημέρα του Γιομ Κιπούρ (Ημέρα Εξιλεώσεως), τη μεγαλύτερη θρησκευτική εορτή των Ιουδαίων.

Ο Πόλεμος της Εξιλεώσεως

Ο πόλεμος του 1973 υπήρξε η απάντηση των Αραβικών κρατών για την ήττα που υπέστησαν στον πόλεμο των 6 ημερών (5 Ιουν. 1967 ), κατά τον οποίο το Ισραήλ συνέτριψε τις στρατιωτικές δυνάμεις της Αιγύπτου στην Χερσόνησο του Σινά, της Ιορδανίας στην δυτική όχθη του Ιορδανού ποταμού και της Συρίας στα υψώματα του Γκολάν. Η αεροπορία του Ισραήλ διέλυσε εντός της πρώτης ημέρας τις εχθρικές αεροπορίες. Το 1967 τα αραβικά κράτη ήθελαν να «εξαφανίσουν» το Ισραήλ. Το 1973 η Αίγυπτος και η Συρία επεδίωξαν να ανακαταλάβουν απολεσθέντα εδάφη, ενώ η Ιορδανία επέλεξε να ενισχύσει στρατιωτικά την Συρία και να μην επιτεθεί κατά του Ισραήλ. Η ΕΣΣΔ εφοδίασε την Αίγυπτο και την Συρία με πολεμικό υλικό και τις εκπαίδευσε στο σοβιετικό δόγμα πολέμου.

Η Αιγυπτιακή Επίθεση

Στις 14:00, της 6η Οκτ. 1973, 240 αιγυπτιακά αεροσκάφη και 1.700 πυροβόλα, έριψαν κατά των Ισραηλινών δυνάμεων της ανατολικής όχθης, πάνω από 3.000 τόνους βλημάτων σε διάστημα μίας ώρας. Το αιγυπτιακό μηχανικό έστησε 10 πλωτές γέφυρες για την διεκπεραίωση των αρμάτων και των οχημάτων. Το αιγυπτιακό σχέδιο επιχειρήσεων προέβλεπε την βίαια διάβαση της διώρυγος του Σουέζ με 2 στρατιές. Η 2α Στρατιά επιτέθηκε με 3 μεραρχίες πεζικού σε πρώτο κύμα, με τομέα ενεργείας το τμήμα της διώρυγος βορείως της Μεγάλης Πικρής Λίμνης έως το Πόρτ Σάιντ, ενώ η 3η στρατιά με 2 μεραρχίες πεζικού, νοτίως της Μεγάλης Πικρής Λίμνης μέχρι το Σουέζ. Οι αιγυπτιακές μονάδες πεζικού ήσαν εφοδιασμένες με πλήθος αντιαρματικών όπλων τελευταίας γενεάς. Οι συμμετέχουσες στην επιχείρηση δυνάμεις υπερέβησαν τους 200.000 άνδρες και τα 1.200 άρματα μάχης. 50 πυροβολαρχίες πυραύλων εδάφους αέρος αλλά και πλήθος τετράδυμων αντιαεροπορικών πολυβόλων, προστάτευαν τις χερσαίες δυνάμεις από την εξαιρετικά αποτελεσματική Ισραηλινή αεροπορία. Ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Ανουάρ Σαντάτ πίστευε ότι μ’ αυτό τον τρόπο θα εξιλεώνονταν για την ήττα του 1967 και θα ανάγκαζε το Ισραήλ αποδώσει στην Αίγυπτο την χερσόνησο του Σινά. Οι Ισραηλινοί απέτυχαν να αναχαιτίσουν τους Αιγυπτίους και υπεχώρησαν αναμένοντες την άφιξη στο μέτωπο των μονάδων που επιστρατευόντουσαν. Κατά την έναρξη του πολέμου οι Ισραηλινοί διέθεταν για την άμυνα του Σινά, μία τεθωρακισμένη μεραρχία και 16 οχυρά που είχαν κατασκευάσει κατά μήκος της διώρυγος.

Η Ισραηλινή Αντίδραση

Μετά την ολοκλήρωση της επιστρατεύσεως, οι Ισραηλινοί αντελήφθησαν ότι δεν μπορούσαν να απωθήσουν τις Αιγυπτιακές δυνάμεις στην δυτική όχθη και θα έπρεπε να διασχίσουν την διώρυγα προκειμένου να τις υπερφαλαγγίσουν. Στην δυτική όχθη οι Αιγύπτιοι διατηρούσαν 2 τεθωρακισμένες μεραρχίες και 3 τεθωρακισμένες ταξιαρχίες (συνολικά 900 άρματα μάχης) ως εφεδρείες των δύο στρατιών. Ο αρχηγός των Αιγυπτιακών Ενόπλων Δυνάμεων Στρατηγός Σάαντ ελ Ντιν Αζλί ήθελε οι δυνάμεις αυτές να παραμείνουν στην Δυτική Όχθη και να χρησιμοποιηθούν αναλόγως της εξελίξεως των επιχειρήσεων. Ο Υπουργός Αμύνης της Αιγύπτου Στρατηγός Άχμεντ Ισμαΐλ Αλί, απαιτούσε να περάσουν στο Σινά και να συνεχίσουν τις επιθετικές επιχειρήσεις προς καταστροφή του εχθρού και διεύρυνση του προγεφυρώματος. Ο Σαντάτ πιεζόταν από τον Σύριο πρόεδρο Άσαντ να ασκήσει πίεση στους Ισραηλινούς προκειμένου να ανακουφίσει τον σκληρά δοκιμαζόμενο συριακό στρατό στα υψώματα του Γκολάν. Ο Ισμαΐλ Αλί, έχοντας εξασφαλίσει την έγκριση του Σαντάτ, διέταξε απευθείας τις τεθωρακισμένες δυνάμεις να μετακινηθούν στην ανατολική όχθη, παρακάμπτοντας τον Αρχηγό Ενόπλων Δυνάμεων. Σύμφωνα με τον Αζλί αυτό υπήρ-ξε το ολέθριο σφάλμα της Αιγύπτου κατά την διάρκεια του πολέμου. Την 14η Οκτ. 1973 ξεκίνησε μία από τις μεγαλύτερες αρματομαχίας της παγκοσμίου ιστορίας (εξαιρουμένης της μάχης του Κουρσκ κατά τον Β΄ΠΠ), στην οποία συμμετείχαν πλέον των 2.000 αρμάτων μάχης. Οι Αιγύπτιοι πολέμησαν γενναία αλλά ηττήθηκαν, στερούμενοι της προστασίας της πυραυλικής αντιαεροπορικής ομπρέλας. Επιπλέον διέσπειραν τις δυνάμεις τους επιτιθέμενοι επί ευρέως μετώπου. Οι Αιγύπτιοι έχασαν 270 άρματα, ενώ οι Ισραηλινοί μόνο 10. Η μάχη αυτή υπήρξε το σημείο καμπής στο πόλεμο του Σινά.

Η Διάβαση των Ισραηλινών

Την 01:35 της 16ης Οκτ., δέκα ημέρες μετά την Αιγυπτιακή επίθεση το πρώτο κύμα ισραηλινών στρατευμάτων διέσχισε την διώρυγα, βορείως της Μεγάλης Πικρής Λίμνης, αιφνιδιάζοντας πλήρως του Αιγύπτιους. Οι ισραηλινοί επεδίωξαν να αποκόψουν την 3η αιγυπτιακή στρατιά και να καταστρέψουν τις πυροβολαρχίες των αντιαεροπορικών πυραύλων. Η τεθωρακισμένη μεραρχία του Υποστρατήγου Αριέλ Σαρόν ηγήθηκε της αποστολής. Όταν οι Αιγύπτιοι διεπίστωσαν το μέγεθος της απειλής, προσπάθησαν ανεπιτυχώς να καταστρέψουν τις 3 Ισραηλινές μεραρχίες που είχαν περάσει στην Δυτική όχθη. Οι μάχες που διεξήχθησαν ήταν ανώτερες κάθε περιγραφής, με τους αντιμαχόμενους να πολεμούν μετά μανίας και ηρωισμού. Την 24η Οκτ. η κατάσταση για τους Αιγυπτίους ήταν πλέον απελπιστική, οι Ισραηλινοί γεφύρωσαν την διώρυγα σε 3 σημεία, περικύκλωσαν πλήρως την 3η Στρατιά και ελέγχαν μία περιοχή εκτάσεως 2.600 χλμ2 στην Δυτική όχθη. Ο Σαντάτ ζήτησε εσπευσμένως την βοήθεια της ΕΣΣΔ για την κήρυξη ανακωχής διαμηνύοντας στον Σύριο Πρόεδρο Χαφέζ Άσαντ : «Δεν μπορώ να αναλάβω την ευθύνη ενώπιον της ιστορίας, για την καταστροφή των ενόπλων μας δυνάμεων για δεύτερη φορά, μέσα σε 7 χρόνια». Οι απώλειες των Ισραηλινών ανήλθαν σε 3.225 νεκρούς και τραυματίες 250 άρματα μάχης και 104 αεροσκάφη, ενώ των Αιγυπτίων σε 15.000 νεκρούς και τραυματίες, 9.000 αιχμαλώτους, 1.100 άρματα μάχης και 310 αεροσκάφη.

Μαθήματα Πολέμου

Η Ισραηλινή διοίκηση δεν υπέπεσε στο ανεπανόρθωτο λάθος. Έφερε σε πέρας την αποστολή της, επιτυγχάνοντας σε πρώτη φάση να αναχαιτίσει την Αιγυπτιακή επίθεση και στην συνέχεια με μία παράτολμη επιχείρηση να απειλήσει με αιχμαλωσία την 3η Αιγυπτιακή Στρατιά. Οι Αιγύπτιοι εφάρμοσαν ένα περίτεχνο σχέδιο παραπλανήσεως και αιφνιδίασαν τους Ισραηλινούς. Η διάβαση της διώρυγας του Σουέζ υπήρξε αποτέλεσμα εξαντλητικής εκπαιδεύσεως και ατέλειωτων δοκιμών. Η αιγυπτιακή αντιαεροπορική προστασία λειτούργησε αποτελεσματικά κατά την πρώτη φάση του πολέμου. Το αιγυπτιακό επιτελείο δεν μπόρεσε να διαχειρισθεί την αρχική επιτυχία. Η επιλογή χρησιμοποιήσεως της εφεδρείας των τεθωρακισμένων σε έξι και όχι σε μία ή δύο κατευθύνσεις, χωρίς την υποστήριξη των μονάδων πεζικού και δίχως αντιαεροπορική προστασία υπήρξε το πρώτο μοιραίο σφάλμα. Η μη έγκαιρη αντιμετώπιση της διεισδύσεως των ισραηλινών στην δυτική όχθη το δεύτερο. Μακάρι σαν λαός να μπορούσαμε να διδαχθούμε από τους Αραβοϊσραηλινούς πολέμους.

Παπάγου 16 Ιαν. 2017

Αντγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

Chaim Herzog, Οι Αραβοϊσραηλινοί Πόλεμοι, Εκδόσεις ΛΙΝΑΙΟΣ, Αθήνα 2011.

Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ LAROUSSE BRITTANICA, Εκδοτικός οίκος ΠΑΠΥΡΟΣ, Αθήνα 2007.

loading...