Η Πρόταση Ειρήνης του Χίτλερ προς τον Μεταξά…

«Μόνον ὁ κίνδυνος ὁ μεγάλος, ὁ βαθύς, ὁ τρομερός ἀνοίγει τά μάτια διάπλατα εἰς τήν ἀλήθειαν». Ἰωάννης Μεταξᾶς (2 Ιαν. 1941).
Ο Δεκέμβριος του 1940 υπήρξε ένας εφιαλτικός μήνας για τον Μουσολίνι. Στην Βόρεια Αφρική είχε χάσει σχεδόν όλη την Λιβύη και αγωνιζόταν να κρατήσει την Τρίπολη. Στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου, μετά την απώλεια του Πόγραδετς, την 4η Δεκ. 1940 ο
διοικητής των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία στρατηγός Σοντού, ζήτησε την εύρεση πολιτικής λύσεως, γιατί θεωρούσε αδύνατη την περαιτέρω στρατιωτική δράση.
Η Απόγνωση του Ντούτσε
Στην σύσκεψη που ακολούθησε στο Παλάτσο Βενέτσια ο Μου-σολίνι απογοητευμένος, όσο ποτέ άλλοτε δήλωσε: «Κάθε ἄνθρωπος κάνει στὴν ζωή του ἕνα μοιραῖο σφάλμα, ἐγώ τὸ ἔκανα ὅταν ἐμπιστεύτηκα τὸν Πράσκα». Ο Τσιάνο στην ίδια σύσκεψη έγινε περισσότερο τραγικός: «Προτιμῶ νὰ φυτέψω μιὰ σφαῖρα στὸ κεφάλι μου, παρά νὰ παρακαλέσω τὸν Ρίμπεντροπ (Ὑπουργό ἐξωτερικῶν τοῦ Ράϊχ)». Το Γερμανικό επιτελείο συνέταξε το σχέδιο « Κυκλάμινα των Άλπεων», το οποίο προέβλεπε την αποστολή γερμανικών δυνάμεων στην Αλβανία (1) για την αποφυγή της καταρρεύσεως του μετώπου.

Ο Ιωαν. Μεταξάς την 28η Οκτ 1940.
Η Γερμανική Πρόταση

Η Ελλάδα δεν είχε διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με την Γερμανία μετά την ιταλική επίθεση. Οι επαφές των δύο χωρών δεν διεξήγοντο μέσω των διαπιστευμένων εκπροσώπων, αλλά μέσω τρίτων χωρών και των μυστικών υπηρεσιών. Την 17η Δεκ. 1940 ο Ούγγρος πρέσβης στην Μαδρίτη Αντόρκα μετέφερε στον Έλληνα ομόλογό του Αργυρόπουλο, γερμανική πρόταση τερματισμού του πολέμου μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας. Οι όροι της ήσαν απλοί: Η Ελλάδα θα διατηρούσε τα εδάφη που κατέλαβε, ενώ η Γερμανία θα παρείχε εγγυήσεις μη επιθέσεως. Η προσφορά ήταν πολύ δελεαστική, για να απορριφθεί και πολύ καλή για γίνει πιστευτή. Ο Χίτλερ την 12η Νοεμ. 1940 είχε διατάξει την κατάρτιση του σχεδίου Μαρίτα που αφορούσε την κατάληψη της Ελλάδος από την Γερμανία. Η έλλειψη αποδεικτικών εγγράφων επέτρεψε την δημιουργία πολλών υποθέσεων και σεναρίων. Το γερμανικό υπουργείο εξωτερικών του Ράιχ δεν συμμετείχε σ’ αυτή την πρωτοβουλία. Η γερμανική προσφορά, εάν όντως υπήρχε, πιθανόν να αποσκοπούσε στην ουδετεροποίηση εκ νέου της χώρας μας. Μία άλλη επιδίωξη της γερμανικής πρωτοβουλίας μπορεί να ήταν η ανακοπή της ελληνικής επιθέσεως, η οποία αντιμετώπιζε δυσκολίες λόγω ελλείψεως μεταφορικών και του χειμώνα. Ο θάνατος του Μεταξά (2) αποδίδεται από ορισμένους στους Βρετανούς, λόγω του φόβου αποδοχής εκ μέρους του της γερμανικής προτάσεως.
Η Αντίδραση του Μεταξά
Η εποχή της ουδετερότητος είχε όμως παρέλθει, ο Μεταξάς δεν έτρεφε αυταπάτες, επειδή γνώριζε ότι η γερμανική επίθεση ήταν αναπόφευκτη. Το είχε εκμυστηρευθεί στον πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Μακβί. Ο Τσώρτσιλ, ενώ δεν μπορούσε να διαθέσει επαρκή βοήθεια για την αντιμετώπιση της γερμανικής εισβολής, δεν ήθελε την αποσκίρτηση της Ελλάδος. Δυστυχώς αυτή ήταν η τραγική παράμετρος του ελληνικού έπους. Η Ελλάδα μπορούσε να αμυνθεί με επιτυχία κατά των Ιταλών, αλλά δεν μπορούσε να τους νικήσει, γιατί αυτό θα προκαλούσε την ταχεία επέμβαση της Γερμανίας. Επίσης ήταν σαφές ότι, εάν επιτρέπαμε στους Βρετανούς να έλθουν προς βοήθεια, ο Χίτλερ θα επενέβαινε προκειμένου να προστατεύσει τα πλευρά του. Μπροστά όμως σ’ αυτό το δίλημμα αποφασίσαμε να πολεμήσουμε. Ήταν μια πράξη με εσωτερικό μεγαλείο, η οποία προκάλεσε το θαυμασμό του ελεύθερου κόσμου και εξακολουθεί ακόμα να κερδίζει την εκτίμησή του. Στην συνέντευξή του προς τους συντάκτες και ιδιοκτήτες των Αθηναϊκών εφημερίδων την 30η Οκτ. 1940 , ο Μεταξάς το διατύπωσε με σαφήνεια: « Ἕνας λαός ὁφείλει, ἄν θέλῃ νὰ μείνῃ μεγάλος, νὰ εἶναι ἱκανός νὰ πολεμήσῃ ἔστω καί χωρίς ἐλπἰδα νίκης».

Αντγος ε.α Ιωάννης Κρασσάς

(1) Το σχέδιο προέβλεπε την αποστολή ενός Σώματος Στρατού Πεζικού και τεθωρακισμένα.
(2) Το ιατρικό ανακοινωθέν του θανάτου του Ιωαν. Μεταξά(29 Ιαν. 1941), το οποίο υπογράφηκε από 13 ιατρούς, αναφέρει ως αιτία θανάτου: «Τοξιναιμικά φαινόμενα και επιπλοκές, μετά από εγχείριση αποστήματος παραμυγδαλικού».