Τα Κάλαντα στην αρχαία Ελλάδα και η μετεξέλιξή τους σε γιορτή κατά το Βυζάντιο

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Συνήθως υποστηρίζεται πως τα Κάλαντα ανάγονται στην εποχή του Βυζαντίου. Υπάρχουν όμως και λαογράφοι που ανάγουν την απώτατη καταγωγή τους στην αρχαία Αθήνα, όπου επικρατούσε μια όμοια συνήθεια.

Στις γιορτές των Πυανεψίων και των Θαργηλίων, κατά τις οποίες προσφέρονταν θυσίες προς τον Ήλιο, ήταν καθιερωμένο να γυρνούν τα παιδιά στους αθηναϊκούς δρόμους. Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμμετάσχουν σ’ αυτή τη γιορτή ήταν να ζουν και οι δύο γονείς τους. Έξω από κάθε σπίτι τα παιδιά έλεγαν διάφορα άσματα τα οποία είχαν συντεθεί για την περίσταση και συγχρόνως κρεμούσαν στην πόρτα του σπιτιού και ένα κλαδί ελιάς με μερικούς άγουρους καρπούς.

Τα παιδιά, όπως συμβαίνει και στα σύγχρονα Κάλαντα, αμείβονταν από τον νοικοκύρη του σπιτιού. Το έθιμο αυτό, όπως και το τραγούδι, ονομαζόταν από τους Αθηναίους Ειρεσιώνη. Από την αθηναϊκή αυτή εορταστική εκδήλωση πιστεύουν αρκετοί πως προήλθε παρόμοια συνήθεια των Ρωμαίων (calendae) και μεταβιβάστηκε, διατηρώντας το όνομά της, στο Βυζάντιο. Εξάλλου, σε πολλές ελληνικές περιφέρειες ο μήνας Ιανουάριος λεγόταν και Καλαντάρης, εξαιτίας των βυζαντινών Καλενδών που ψάλλονταν την παραμονή του Αγίου Βασιλείου.

Ωστόσο, τα Κάλαντα ή Κάλενδοι όπως ονομάζονταν στο Βυζάντιο, δηλαδή στην Κωνσταντινούπολη, δεν ήταν απλά τραγούδια. Ήταν λαμπρή γιορτή. Μικροί και μεγάλοι, χωρισμένοι σε ομάδες, γυρνούσαν στα σπίτια και τραγουδούσαν διάφορα εγκωμιαστικά ή και σατιρικά για τον νοικοκύρη τραγούδια, παίρνοντας το ανάλογο φιλοδώρημα.

Φαίνεται μάλιστα ότι το έθιμο δεν τύγχανε της εγκρίσεως της επίσημης Εκκλησίας και πολλοί Πατριάρχες το απαγόρευαν στους πιστούς. Ο βυζαντινός χρονικογράφος Ιωάννης Τζέτζης που έζησε τον 12ο αιώνα αποκαλούσε όσους έλεγαν τα κάλαντα αγύρτες! Από την Κωνσταντινούπολη λοιπόν πέρασαν στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπου απλώθηκαν και απέκτησαν τις διάφορες τοπικές παραλλαγές. Η γλωσσική τους έκφραση ακολούθησε την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας.

loading...

4 thoughts on “Τα Κάλαντα στην αρχαία Ελλάδα και η μετεξέλιξή τους σε γιορτή κατά το Βυζάντιο

  1. ΤΑ ΠΑΝΤΑ,ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΑ ΕΚΛΕΨΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ,ΤΗ ΦΑΤΝΗ,ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΒΑΣΙΛΗ,ΤΑ "Π Α Ν Τ Α"….!!!!

    ΕΤΣΙ ΜΑΣ ΠΕΡΑΣΑΝ ΤΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΑΝΑΓΚΗ ΤΟ ΔΙΑΙΡΕΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΞΗΠΗΡΕΤΟΥΝ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΠΩΣ ΕΙΔΑΤΕ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΑΝ…

    ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ,ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΘΥΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ…

    ΤΙ ΛΕΤΕ ΕΙΧΕ ΠΟΤΕ ΑΝΑΓΚΗ Η ΑΝΩΤΕΡΗ ΔΥΝΑΜΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ ΚΑΤΙ ΤΕΤΟΙΟ??

    ΕΙΧΕ ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟ ΔΟΥΛΟΥΣ ΜΗΠΩΣ ΕΝΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ??

    ΔΟΥΛΟΣ ΟΤΑΝ ΓΕΝΝΗΘΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΕΙΣΕ,ΔΟΥΛΟΣ ΟΤΑΝ ΠΑΝΤΡΕΥΕΣΑΙ ΔΟΥΛΟΣ ΟΤΑΝ ΠΑΙΘΕΝΕΙΣ…

    ΑΧ ΡΕ ΔΟΥΛΕΕΕΕΕ,ΑΧ ΚΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΣ ΤΙ ΠΑΡΑΜΥΘΑ ΕΧΕΙΣ ΦΑΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΒΡΑΙΚΗ ΛΕΠΡΑ…

    ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΣ…!!!!

    https://www.dinfo.gr/%CE%B7%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%AD%CE%B8%CE%B9%CE%BC%CE%BF-%CF%84/

  2. Τι δουλεια εχεις εσυ με αυτη την ιερη χωρα του Χριστου κ της Παναγιας ρε αθεο εβραικο αποβρασμα???Εσεις οι 1.000 αθεοι εβραιομασωνοι που βριζετε χυδαια μεχρι εμμετου τα ιερα κ τα οσια των Ελληνων,το Χριστο κ την Παναγια,δεν εχετε καμια θεση σ αυτη την ιερη χωρα!!!εβραιοπουλημενα τομαρια!

  3. ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ!!! Ο ΘΕΟΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ…!! ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ…!!
    Writen by ΣΤΟΧΟΣ about 8 hours ago – 0 Comments

    Ο ΘΕΟΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ

    ΤΗΝ ΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΛΥΤΡΩΤΗ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΟΠΟΙOΔΗΠΟΤΕ ΑΛΛΟ ΛΑΟ

    Γράφει ο Ιωάννης Λαμπρόπουλος

    Οὐκ οἶμαι δύνασθαι ὑπό Ἑλλήνων σαφέστερον προσμαρτυρήσεσθαι τόν Σωτῆρα ἡμῶν! (Κλήμης ο Αλεξανδρεύς)

    ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΑ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.

    Πολλά έτη προ της Ελεύσεως του Χριστού, σοφός ονόματι Απόλλων, προφητεύει περί του βωμού του «αγνώστου Θεού»: «………… προφητεύω κυβερνήτη με τριπλή υπόσταση εις μίαν. Του οποίου ο ανείπωτος Λόγος θα κυοφορηθεί εις ανυποψίαστη κόρη,………. αφού αιχμαλωτίσει όλον γενικώς τον κόσμο, θα τον προσφέρει ως δώρο εις τον Πατέρα. Μαρία δε το όνομα αυτής».

    Προφητεία σοφοϋ ΤΙΤΩΝ:
    «Θα έλθει αυτή η οποία θα υψώσει προς χάριν μας το ουράνιο παιδίο του Θεού και Πατρός- η παρθένος κόρη κυοφορεί».

    Προφητεία σοφού ΣΟΛΩΝ:
    «Ως Θεός θα φθάσει εις αυτήν την πολυδιηρημένην γη και θα γεννηθεί με σάρκα αλάθητο. Με ανεξάντλητα όρια ως Θεότητα θα απαλλάξει τον άνθρωπο από την φθορά των ανιάτων παθών. Και τούτων θα τον φθονήσει άπιστος λαός και αφού κρεμαστεί υψηλά ως κατάδικος εις θάνατον, όλα θα τα υποφέρει με πραότητα».

    Προφητεία σοφού ΧΕΙΛΩΝ:
    «Άφθαρτος φύσις του Θεού θα γεννηθεί με σάρκα, εξ αυτού δε ο ίδιος ως ουσία και Λόγος».

    Προφητεία σοφού ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ:
    « Ο Πατέρας μοναδικός, και ο μοναδικός Πατέρας. Το ένα τρία, και τα τρία ένα. Άσαρκο, ένσαρκο. Η γη θα γεννήσει τον ουράνιο βασιλέα». ».(Από τα Ευρισκόμενα Πάντα Αγίου Αθανασίου, τα οποία διασώζονται στον κώδικα α. Vat. Gr. 1198 της Βατικανής βιβλιοθήκης, στον κώδικα Bodleianus Roe 5 της Bodleian Βιβλιοθήκης της Οξφόρδης καθώς επίσης και στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αθήνας (θεολ. 665 και θεολ. 667).

    Προφητεία ΣΩΚΡΑΤΗ: «Δια του Θεού μόνο γίνεται ο άνθρωπος να απολυτρωθεί από την αμαρτία. (Πλάτων Απολ. Σωκρ ιη΄)

    Προφητεία της ΣΙΒΙΛΛΑ ΤΗΣ ΚΥΜΑΙΑΣ:
    διασώζεται από τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη στο έργο του «Ο Αόρατος Πόλεμος»:
    «και τότε ο Υιός του μεγάλου Θεού θα έλθει στους ανθρώπους με σάρκα, ομοιάζων με τους θνητούς στη γή. Τέσσερα φωνήεντα θα φέρει, το δε άφωνον φανερώνεται σε αυτόν διπλό, και όλον τον αριθμό θα αποκαλύψω. Οκτώ μονάδες, τόσες δεκάδες επί αυτών και οκτώ εκατοντάδες, το όνομά του θα φανερώσει στους απίστους. Εσύ δε κατανόησέ το καλά στο νού σου»
    (ΙΗΣΟΥΣ = 888 με την Ελληνική αρίθμηση των γραμμάτων)

    Η ΠΙΟ εντυπωσιακή όμως περίπτωση, είναι ο Χρησμός της ΑΘΗΝΑΪΔΑΣ ΣΙΒΥΛΛΑΣ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ, περί της γεννήσεως του Ιησού Χριστού και της ζωής Του. Περί της Σίβυλλας της Ερυθραίας, ο Άγιος Αθανάσιος Αλεξανδρείας (Te ntecreties Nikaenae Sydonue, 40, 18) μαρτυρεί ότι προφήτευσε 3.000 χρόνια πριν την εποχή του, δηλαδή το 2700 π.Χ. περίπου, οπότε έχουμε να κάνουμε με μια πανάρχαια προφητεία και την αρχαιότερη καταγεγραμμένη περί του ονόματος «Ιησούς Χρειστός»

    Στην ακροστιχίδα του χρησμού σχηματίζεται η φράση «ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΕΙΣΤΟΣ ΘΕΟΥ ΥΙΟΣ ΣΩΤΗΡ ΣΤΑΥΡΟΣ» (με «ει»).

  4. Ι δρώσει γαρ χθών, κρίσεως σημείον ότ΄ έσται
    Η ξει δ” ουρανόθεν βασιλεύες αιώσιν, ο μέλλων
    Σ άρκα παρών πάσαν κρίναι και κόσμον άπαντα.
    Ό ψονται δε θεόν μέροπες πιστοί και άπιστοι
    Ύ ψιστον μετά των αγίων επί τέρμα χρόνοιο,
    Σ αρκοφόρον ψυχάς τα” ανδρών επί βήματι κρινεί.

    Χ έρσος ότ” αν πότε κόσμος όλος και άκανθα γένηται
    Ρ ίψωσοι τα” είδωλα βροτοί και πλούτον άπαντα,
    Ε κκαύση δε το πυρ γην, ουρανόν ηδέ θάλασσαν,
    Ι χνεύων, ρήξη τε πύλας ειρκτής αΐδαο.
    Σ άρξ τότε πάσα νεκρών, ες ελευθέριον φάος ήξει
    Τ ους αγίους ανόμους τε το πυρ αιώσιν ελέγξει
    Ο ππόσα τις πράξας έλαθεν, τότε πάντα λαλήσει.
    Σ τήθεα γαρ ζοφόεντα Θεός φωστήρσιν ανοίξει.

    Θ ρήνος τ” εκ πάντων έσται και βρυγμός οδόντων
    Ε κλείψει σέλας ηελίου, άστρων τε χορείσει,
    Ο υρανόν ειλίξει, μήνης δε τε φέγγος ολείται,
    Υ ψώσει δε φάραγγας, ολεί δ΄ υψώματα βουνών.

    Ύ ψος δ” ουκέτι λυγρόν εν ανθρώποισι φανείται
    Ί σα τα” όρη πεδίοις έσται και πάσα θάλασσα
    Ο υκ εις πλουν έξει γη γαρ φρυχθείσα κεραυνώ
    Σ υν πηγαίς ποταμοί τε καχλάζοντες λείψουσιν.

    Σ άλπιξ δ” ουρανόθεν φωνήν πολύθρηνον αφήσει,
    Ω ρύουσα μύσος μελεόν και πήματα κόσμου.
    Τ αρταρόεν δε χάος τότε δείξει γαία χανούσα.
    Η ξουσι δ” επί βήμα Θεού βασιλήες άπαντες.
    Ρ εύσει δ” ουρανόθεν ποταμός πυρός ηδέ γε θείου.

    Σ ήμα δε τοι τότε πάσι βροτοίς αριδείκετον, οίον
    Τ ο ξύλον εν πιστοίς το κέρας το ποθούμενον έσται
    Α νδρών ευσεβίων ζωή, πρόσκομμα δε κόσμου
    Ύ δασι φωτίζον πιστούς εν δώδεκα πληγαίς.
    Ρ άβδος ποιμαίνουσα σιδηρείη γε κρατήσει.
    Ο ύτος ο νυν προγραφείς εν ακροστιχίοις Θεός ημών,
    Σ ωτήρ, αθάνατος βασιλεύς, ο παθών ενέχ΄ ημών.

    ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ . ΔΟΞΑΣΑΤΕ.!!!!!
    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
    ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ.

    Ιωάννης Λαμπρόπουλος
    συγγραφέας-ερευνητής

Comments are closed.