Η Συνθήκη του Νεϊγύ (1919)

« Ἡ πραγματοποίησις τῶν ἐθνικῶν μας πόθων δὲν ἐξαρτᾶται τόσον ἐκ τῶν ἰδικῶν μας πράξεων, ὅσον ἀπό τὴν συνδρομήν τῶν διεθνῶν περιστάσεων, αἵτινες διαφεύγουν τῆς ἰδικῆς μας ἐπιρροῆς». Ἐλευθέριος Βενιζέλος.

Την 27η Νοεμ. 1919, υπογράφηκε στην κοινότητα Νεϊγύ συρ Σέν (Neuilly sur Seine), στα βορειοδυτικά προάστια των Παρισίων, η ομώνυμη συνθήκη ειρήνης μεταξύ των νικητριών χωρών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της ηττημένης Βουλγαρίας, συμμάχου των αυτοκρατοριών της Γερμανίας, της Αυστροουγγαρίας και της Τουρκίας. Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η Ιταλία διαμόρφωσαν τους όρους της συνθήκης, όπως και των λοιπών συνθήκων που υπεγράφησαν στα πλαίσια της συνδιασκέψεως ειρήνης των Παρισίων, μετά την λήξη του μεγάλου πολέμου. Από την πλευρά της Ελλάδος την υπέγραψαν ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και ο υπουργός εξωτερικών Νικόλαος Πολίτης. Την υπέγραψαν επίσης το Βέλγιο, η Κίνα, Κούβα, Σαουδική Αραβία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία, η Ταϋλάνδη και η Τσεχοσλοβακία ως συμβαλλόμενες και σύμμαχοι των μεγάλων δυνάμεων χώρες. Για την Βουλγαρία υπήρξε η αιτία που καταλύθηκε για δεύτερη φορά το κράτος της «Μεγάλης Βουλγαρίας», όπως είχε συμβεί ξανά μετά την συνθήκη του Βερολίνου το 1878. Η αποδοκιμασία από την υπογραφή της συνθήκης οδήγησε σε πτώση της κυβερνήσεως Αλεξάνδρου Σταμπολίνσκι ενώ ο βασιλεύς της Βουλγαρίας Φερδινάνδος παραιτήθηκε του θρόνου και τον διαδέχθηκε ο υιός του Μπόρις Γ΄.

Η Απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης

Η Βουλγαρία συνθηκολόγησε την 30η Σεπ. 1918 και την ακολούθησε η Τουρκία μετά δεκαπενθήμερο. Οι δύο χώρες προέβησαν στην αποστράτευση των στρατών τους και την παράδοση του οπλισμού. Αμέσως μετά οι συμμαχικές δυνάμεις εγκαταστάθηκαν επί των εδαφών της Δυτικής και Ανατολικής Θράκης. Βάσει της συνθήκης του Νεϊγύ η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να παραιτηθεί όλων των κυριαρχικών δικαιωμάτων επί εδαφών της συνολικής εκτάσεως 18.900 χλμ2, υπέρ των όμορων χωρών (Ελλάς, Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία). Συμφώνησε επίσης να αναγνωρίσει στην συνέχεια τις αποφάσεις των μεγάλων δυνάμεων σχετικά με την διάθεση τους, οι οποίες στην σύσκεψη του Σαν Ρέμο στην Ιταλία (19-26 Απρ. 1920), αποφάσισαν την εκχώρηση της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα. Την 14η Μαΐου 1920 ο ελληνικός στρατός αντικατάστησε τα συμμαχικά στρατεύματα στην Δυτική Θράκη, ημερομηνία η οποία έχει καθιερωθεί ως η επέτειος απελευθερώσεως της. Η ενσωμάτωση της κατοχυρώθηκε με την Συνθήκη των Σεβρών (19 Αυγ. 1920) και μετέπειτα με την συνθήκη της Λωζάννης (24 Ιουλ. 1923).

Οι Όροι της Συνθήκης

Σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης του Νεϊγύ η Βουλγαρία υποχρεώθηκε:

α. Να καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις στους συμμάχους ύψους 400 εκατ. δολαρίων.

β. Να διατηρεί εθελοντικό στρατού δυνάμεως 20.000 ανδρών, χωρίς πυροβολικό και αεροπορία.

γ. Να προστατεύει τις μειονότητες που διαβιούν στην Βουλγαρία.

δ. Να παραδώσει τα πολεμικά πλοία της στους συμμάχους.

Ταυτοχρόνως η Ελλάδα και η Βουλγαρία υπέγραψαν συμφωνία για την εθελουσία αμοιβαία ανταλλαγή μειονοτικών πληθυσμών που κατοικούσαν στις δύο χώρες. Περί τους 50.000 Έλληνες που διέμεναν στην Βουλγαρία μετανάστευσαν στην Ελλάδα, ενώ 90.000 Βούλγαροι μετοίκησαν από την Ελλάδα στην Βουλγαρία. Επέλεξαν να παραμείνουν στην Ελλάδα 40.000 σλαβόφωνοι, οι οποίο βάσει της συνθήκης απέκτησαν ελληνική ιθαγένεια. Οι σύμμαχοι ανέλαβαν την υποχρέωση να εξασφαλίσουν οικονομική διέξοδο της Βουλγαρίας στο Αιγαίο, χωρίς όμως να αναληφθεί καμία ενέργεια επί τούτου.

Μία Καλή Συνθήκη

Η συνθήκη του Νεϊγύ αύξησε την έκταση της Ελλάδος κατά 8.578 χλμ2, τα οποία δεν εκτιμήθηκαν στο βαθμό που άρμοζε, λόγω της ευφορίας που επικράτησε μετά τα 50.000 χλμ2, που προστέθηκαν στην ελληνική επικράτεια από την συνθήκη των Σεβρών. Η ατμόσφαιρα μετά την ήττα της Τουρκίας και της Βουλγαρίας μάς δη- μιούργησαν την αίσθηση, ότι βρισκόμασταν πολύ κοντά στην πραγμάτωση του οράματος της «Μεγάλης Ιδέας». Αναπόφευκτα τα βλέμματα όλων είχαν στραφεί προς την Κωνσταντινούπολη, την κορωνίδα των εθνικών μας διεκδικήσεων. Η «ταπεινή» Δυτική Θράκη χάθηκε μέσα στην γοητεία της Σμύρνης και τις απέραντες πεδιάδες της Ανατολικής Θράκης. Παρ’ όλα αυτά υπήρξε το μοναδικό κέρδος μας, από την συμμετοχή μας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα συμμαχικά στρατεύματα είχαν προηγηθεί του ελληνικού στρατού, ο οποίος δεν συνάντησε καμία αξιόλογη αντίσταση από τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς, όταν τα αντικατέστησε. Δεν συνέβη ωστόσο το ίδιο κατά την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στην Σμύρνη το Μάϊο του 1919, με οδυνηρά για τον Ελληνισμό αποτελέσματα.

Παπάγου 18 Νοεμ. 2017

Αντγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α. Γενικό Επιτελείο στρατού, Ἡ Συμμετοχή τῆς Ἑλλάδος εἰς τὸν Πόλεμον τοῦ 1918, Εκδόσεις Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1961.

β. Michel Llewellyn Smith, Το Όραμα της Ιωνίας, Αθήνα 2004, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

loading...