Καραγκούνικο πρόβατο | Μια ελληνική ράτσα αξιώσεων

Ανθεκτικά και αποδοτικά, τα καραγκούνικα πρόβατα πληθαίνουν ξανά στα βοσκοτόπια της Θεσσαλίας. 

Αυτά είναι καλά νέα. 
Μάθετε γιατί.

Τα καραγκούνικα πρόβατα είναι αυτόχθονα στη δυτική πεδινή Θεσσαλία, ναυαρχίδα άλλοτε της ελληνικής προβατοτροφίας. Αποτελούν μια από τις σημαντικότερες φυλές προβάτων της χώρας και εικάζεται ότι στο παρελθόν ο πληθυσμός τους ξεπερνούσε τα 2.000.000 – εκ των οποίων περί τα 200.000 καθαρόαιμα. Σήμερα έχουν αποδεκατιστεί και κυρίως ημίαιμοι πληθυσμοί απαντώνται σχεδόν σε όλη την ηπειρωτική χώρα. Σύμφωνα με μια πρόχειρη εκτίμηση, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των ζώων που ανήκουν στα ποίμνια των μελών του Αγροτικού Συνεταιρισμού Προβατοτρόφων Καραγκούνικων Προβάτων, ο καθαρόαιμος πληθυσμός τους στην περιοχή Καρδίτσας – Τρικάλων είναι γύρω στα 5.000 ζώα, ενώ στο σύνολο της χώρας δεν ξεπερνούν τα 40.000.

Την ίδια στιγμή, αρκετοί νέοι και δυναμικοί κτηνοτρόφοι αγοράζουν καραγκούνικους κριούς, ώστε σταδιακά να αποκτήσουν καθαρόαιμο καραγκούνικο κοπάδι, με αποτέλεσμα να παρατηρείται σταθερή πληθυσμιακή τους ανάκαμψη.
Το καλύτερο κοπαδιάρικο πρόβατο
Στη δημιουργία αυτής της παλιάς ελληνικής φυλής συνέβαλε γενετικό υλικό πολλών τύπων προβάτων, κυρίως προέλευσης Zackel (Τσάκελ). Το καραγκούνικο πρόβατο είναι μεγαλόσωμο, έχει κυρτή μύτη, ισχυρά πόδια και μετρίου ως μεγάλου μεγέθους ουρά, που σε μερικά ζώα σχεδόν αγγίζει το έδαφος. Ο χρωματισμός του ποικίλει – από εντελώς μαύρο μέχρι άσπρο με μελανές κηλίδες στο σώμα και ιδιαίτερα στο πρόσωπο, αλλά και ολόασπρο. Το επικρατέστερο χρώμα, που είναι και το πλέον επιθυμητό από τους προβατοτρόφους, είναι το λευκό με μαύρες κηλίδες σκορπισμένες ακανόνιστα στο πρόσωπο. Η εκτροφή τους είναι εκτατική, χωρίς μετακίνηση.
Τρέφονται από τη φυσική βλάστηση των βοσκοτόπων και των αγρών σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ η ημιενσταβλισμένη εκτροφή τους τα τελευταία χρόνια σε χώρους όπου επικρατούν καλές συνθήκες και διατρέφονται σωστότερα, έδωσε περισσότερο γάλα και αρνιά, δείχνοντας το υψηλό γενετικό δυναμικό τους.


Ο κτηνοτρόφος Θωμάς Καγιάς εκτρέφει εδώ και 32 χρόνια, μεταξύ άλλων, και καθαρόαιμα καραγκούνικα πρόβατα. Σήμερα, μαζί με τον γιο του Δημήτρη (φωτό), διαθέτουν ένα ποίμνιο με περίπου 100 ζώα, τα οποία, όπως λένε, έχουν ιδανικό ενδομυϊκό λίπος ομοιόμορφα κατανεμημένο στο κρέας

Απόδοση σε γάλα και κρέας

Η γαλακτοπαραγωγή των καλύτερων κοπαδιών είναι μεγάλη σε σύγκριση με άλλες ελληνικές ράτσες, ξεπερνώντας τα 300 λίτρα στους 6 μήνες της αρμεχτικής περιόδου, με άκρως ικανοποιητικές τιμές λιποπρωτεΐνης – αντίστοιχα, μια πολύ παραγωγική ξενική ράτσα, όπως τα Λακόν, μπορεί να δώσει 500 λίτρα ή και παραπάνω, αλλά με πολύ χαμηλότερες τιμές λιποπρωτεΐνης. Η πολυδυμία τους συνήθως κινείται στα 1,85 αρνιά, ενώ η απόδοσή τους ως σφάγια ξεπερνά το 60%, μιας και τα αρνάκια είναι μεγαλόσωμα. (Τα καραγκούνικα αρνιά θηλάζουν μητρικό γάλα 35 – 45 ημέρες περίπου. Όσα προορίζονται για τροφή, δίνουν καθαρό σφάγιο σε σχέση με το ζωντανό ζώο περίπου στο 60 – 65%. Δηλαδή, ένα αρνάκι 20 κιλών θα δώσει σφάγιο 12 – 13 κιλών).

Σταχυολογώντας τα πλεονεκτήματα της φυλής, τα κυριότερα είναι ο χαμηλός ρυθμός αντικατάστασης -έχουν μεγάλη διάρκεια παραγωγικού βίου-, η προσαρμοστικότητα σε ακραίες συνθήκες -ξηροθερμικές το καλοκαίρι και υγρασίας και κρύου το χειμώνα- και η αποδοτικότητα, ανεξάρτητα από το είδος σταβλισμού.

Ο κ. Αθανάσιος Χόντος, προϊστάμενος του Κέντρου Ζωικών Γενετικών Πόρων Καρδίτσας, εξηγεί ότι «Το καραγκούνικο πρόβατο είναι ενταγμένο από το 2017 στο πρόγραμμα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γενετικοί Πόροι στην Κτηνοτροφία, με σκοπό τη βελτίωση και εξυγίανση της φυλής. Παράλληλα, αξιοποιώντας ορισμένα από τα πλεονεκτήματά του, που είναι η παραγωγικότητα και η ανθεκτικότητα σε διάφορες ασθένειες, εφαρμόζεται από το 2014 από το Κέντρο Ζωικών Γενετικών Πόρων Καρδίτσας (ΚΖΓΠΚ) γονοτυπικός έλεγχος όλων των αρσενικών και των καλύτερων θηλυκών σε επιλεγμένες εκμεταλλεύσεις. Στόχος είναι ο εντοπισμός των γενετικά ανθεκτικών ζώων στην τρομώδη νόσο – μορφή εγκεφαλοπάθειας, μη ιάσιμη. Το 2016, επιλεγμένα αρσενικά και θηλυκά οδηγήθηκαν στις εγκαταστάσεις του ΚΖΓΠΚ και σε συνεργασία με τον Συνεταιρισμό Προβατοτρόφων Καραγκούνικων Προβάτων εφαρμόστηκε το πιλοτικό έργο γενετικής βελτίωσης και εξυγίανσης της φυλής, που περιλαμβάνει τον απογονικό έλεγχο κριών με εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών αναπαραγωγής – τεχνητή σπερματέγχυση».


Σταχυολογώντας τα πλεονεκτήματα της φυλής, τα κυριότερα είναι ο χαμηλός ρυθμός αντικατάστασης -έχουν μεγάλη διάρκεια παραγωγικού βίου-, η προσαρμοστικότητα σε ακραίες συνθήκες -ξηροθερμικές το καλοκαίρι και υγρασίας και κρύου το χειμώνα- και η αποδοτικότητα, ανεξάρτητα από το είδος σταβλισμού

Το καραγκούνικο στο Πανεπιστήμιο

Στο πλαίσιο του προγράμματος Ερευνώ – Καινοτομώ – Δημιουργώ, ο καθηγητής κ. Δημήτρης Κουρέτας και η ομάδα του από το τμήμα Βιοχημείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, έχοντας ως αντικείμενο μελέτης την ποιότητα του κρέατος, ξεκίνησαν έρευνα σχετικά με την ύπαρξη αντιοξειδωτικών στο αίμα, το γάλα και το κρέας των καραγκούνικων προβάτων.


Η γαλακτοπαραγωγή των καλύτερων κοπαδιών είναι μεγάλη σε σύγκριση με άλλες ελληνικές ράτσες, ξεπερνώντας τα 300 λίτρα στους 6 μήνες της αρμεχτικής περιόδου
Οι μελέτες από τα δείγματα που πάρθηκαν από ζώα που εκτρέφονται στις φάρμες Καγιά και Μπαρκαλή, μολονότι η έρευνα είναι ακόμα σε εξέλιξη, δείχνουν πως το ζώο αυτό έχει κάτι πολύ ιδιαίτερο και δυνητικά εμπορικά αξιοποιήσιμο. «Για όσους έχουν γευτεί κρέας της φυλής ή γαλακτοκομικά προϊόντα της, η εμπειρία είναι μάλλον εντυπωσιακή», τονίζει ο κ. Στέφανος Αγγελάκης, ένας Καραγκούνης στρατιωτικός ο οποίος έχει ασχοληθεί με την έρευνα που αφορά στα καραγκούνικα πρόβατα και είναι δημιουργός της σελίδας Προβατοτρόφοι Καραγκούνικων Προβάτων στο Facebook.

Πηγές και πληροφορίες
# Ιστοσελίδα του Αγροτικού Συνεταιρισμού Προβατοτρόφων Καραγκούνικων Προβάτων.
# Βιβλίο «Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων στην Ελλάδα, Παρούσα κατάσταση, προβλήματα και προοπτικές», του καθηγητή Ιωσήφ Μπιζέλη.

# Κρέας από καραγκούνικα πρόβατα μπορούμε να προμηθευτούμε, αναλόγως με την εποχή, με τηλεφωνικές παραγγελίες, από τη Φάρμα Καγιά, Τ/6988462009, ή από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Προβατοτρόφων Καραγκούνικων Προβάτων, Τ/24410-51.312.

Νικολέτα Μακρυωνίτου – gastronomos.gr

Φωτογραφίες – Χριστίνα Γεωργιάδου

loading...