Ο ορισμός της ομορφιάς, όπως καθιερώθηκε στην Αρχαία Ελλάδα.

Στην αρχαία Ελλάδα, οι κανόνες της ομορφιάς είχαν ιδιαίτερη σημασία και για τα δύο φύλα. Κανένας άλλωστε λαός δεν λάτρεψε την ομορφιά τόσο όσο ο ελληνικός

Η ανδρική ομορφιά επικεντρώθηκε στο σώμα. Η αθλητική σωματική διάπλαση, με στρογγυλεμένους, σφικτούς μύες και λίγο λίπος, θεωρήθηκε πιο ελκυστική.

Οι άντρες με κοκκινωπά ξανθά μαλλιά, γεμάτα χείλη και αστραφτερά μαυρίσματα θεωρούνταν τα πιο όμορφα στην αρχαία Ελλάδα.

Τα γεμάτα χείλη και τα “λαξευμένα” μάγουλα ενός άνδρα  είχαν διττή σημασία. Ως χαρακτηριστικά της απόλυτης εξωτερικής ομορφιάς, θεωρούνταν ευλογία, ένα θεϊκό δώρο που προετοίμαζε για μια εξίσου μεγαλειώδη εσωτερική ομορφιά. Ο Διογένης αναφέρει χαρακτηριστικά, “Όποιος διαθέτει το κάλλος, νομίζει ότι έχει ένα δώρο Θεού”.

Για τους αρχαίους Έλληνες ένα όμορφο σώμα ήταν το αποδεικτικό στοιχείο ενός υπέροχου μυαλού. Μην ξεχνάμε πως ο όρος “καλοκάγαθος” χαρακτήριζε στην αρχαία Αθήνα κάποιον που είχε ωραίο και αρμονικό σώμα, ενώ διέθετε παράλληλα ψυχική και πνευματική καλλιέργεια, ώστε να αποτελεί ένα αρμονικό σύνολο σωματικής και ψυχοπνευματικής ωραιότητας, σύμφωνα με το αττικό παιδευτικό ιδεώδες.

Δεν ήταν λίγοι οι άνδρες που κορδώνονταν για την ομορφιά, το μυαλό τους και την αγάπη των θεών. Για χρόνια, τα κλασικά γλυπτά των αρχαίων Ελλήνων ήταν “προϊόν φαντασίας, βουτηγμένο στην τελειότητα”, σύμφωνα με την ιστορικό, Bettany Hughes. “Αποτελούσαν ένα ιδανικό για τον 5ο έως τον 3ο αιώνα, αλλά σήμερα γνωρίζουμε ότι όλα εκείνα τα αγάλματα είχαν τελικά πολλές συνδέσεις με την απλή καθημερινότητα. Επρόκειτο στην ουσία, για απλά πρόσωπα σε γύψο, τα καλούπια των οποίων, χρησιμοποιούνταν στη συνέχεια, για τη σύνθεση του γλυπτού. 

Όσα σήμερα, πολλοί επιδιώκουν να “χτίσουν” μέσα από γυμναστήρια, για τους Αθηναίους ή Σπαρτιάτες πολίτες θεωρούνταν “θεία δώρα”.

Το πρότυπο της όμορφης γυναίκας πλέκει μια εντελώς διαφορετική ιστορία στο πέρασμα των αιώνων. Στα αρχαία χρόνια, μια ελκυστική γυναίκα συχνά έφερε στοιχεία δαίμονα. Ήταν μοχθηρή επειδή ήταν όμορφη, και ήταν όμορφη ακριβώς επειδή ήταν μοχθηρή.Οι γυναίκες που ήταν εκπληκτικά όμορφες, ακόμη και οι γυναίκες γενικά, ήταν συχνά «κακές» φιγούρες ή, στην καλύτερη περίπτωση, ηθικά διφορούμενες στην ελληνική μυθολογία και λογοτεχνία.

Η πιο όμορφη γυναίκα στον κόσμο, η Ελένη της Τροίας, είναι το τέλειο παράδειγμα αυτού του φαινομένου.

Επίσης θέμα πολλών κωμωδιογράφων της εποχής ήταν η γυναικεία φιλαρέσκεια, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Αντιφάνη ο οποίος περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια, τα στάδια της καλλωπιστικής προετοιμασίας μιας κομψής γυναίκας. “Καθαρίζεται πρώτα, τρίβει το δέρμα της, χτενίζεται, σπογγίζει το σώμα της, πλένεται, καθρεφτίζεται, ντύνεται, αρωματίζεται, στολίζεται, αλείφεται με πομάδες”.

 Αντίθετα, η γοητεία ενός άνδρα δεν ισοδυναμούσε με αρνητικές παραμέτρους.

Τα τέλεια γυναικεία σώματα στην αρχαία Ελλάδα συχνά έρχονταν με περισσότερο λίπος γενικά.

Ενώ σήμερα οι γυναίκες επικεντρώνονται κυρίως στους γλουτούς και στο στήθος, και ελπίζουν ότι δεν υπάρχουν πολλά πουθενά αλλού, οι αρχαίοι Έλληνες προτιμούσαν τις καμπύλες γυναίκες με κοιλιά και μια κοιλιακή μέση.

Αυτό εξηγείται από τις αμέτρητες απεικονίσεις της Αφροδίτης, της θεάς της αγάπης, με μια ξεχωριστή σακούλα λίπους στο κάτω στομάχι της και μεγαλύτερους γοφούς που δεν ήταν τελείως στρογγυλεμένοι.

Μέχρι πολύ πρόσφατα, το υπερβολικό λίπος θεωρήθηκε εξαιρετικά ελκυστικό για μια γυναίκα, καθώς χρησίμευε ως ένδειξη της τάξης της.

Οι γυναίκες που ήταν λεπτές ήταν πιθανότατα σκλάβες ή εργάτες που ασκούσαν σωματική εργασία όλη την ημέρα και δεν μπορούσαν να φάνε επαρκώς.

Ομοίως, το απαλό δέρμα ήταν περιζήτητο στην αρχαία Ελλάδα, ένα πρότυπο ομορφιάς που μπορεί να φαίνεται ανέφικτο, και πολύ διαφορετικό από την τρέχουσα στερέωσή μας με λαμπερό, μαυρισμένο δέρμα.

Οι γυναίκες έβαφαν τα χείλη τους με χυμό από μούρο, μολύβια ή τη ρίζα του φυτού αλκέα (μολόχα). Μαύριζαν τα φρύδια με καπνά ή τριμμένο αντιμόνιο, τα βλέφαρα τα σκίαζαν ελαφρά με κάρβουνο. Τις βλεφαρίδες τις έβαφαν πρώτα μαύρες, μετά με μείγμα από ασπράδι αυγού, αμμωνία και ρετσίνι. Τα μαλλιά χρωματίζονταν μαύρα με διάφορα εκχυλίσματα λαχανικών ή με λειχήνες σε αποσύνθεση. Τα ξανθά μαλλιά ήταν επίσης δημοφιλή στην αρχαία Ελλάδα και έτσι ο Μένανδρος αναφέρεται στη σχετική διαδικασία που προϋπέθετε την έκθεση στον ήλιο για κάποιες ώρες ώστε να ξανθύνει το μαλλί.Όσον αφορά τα χτενίσματα, οι ελληνικές γυναίκες των ανώτερων τάξεων φορούσαν τα μαλλιά τους μακριά, συχνά πλεγμένα και χυτευμένα σε περίπλοκα στυλ. Εάν δεν είχαν μακριά, πυκνά μαλλιά, οι γυναίκες στην αρχαιότητα φορούσαν συχνά περούκες.

Οι αρχαίες ελληνικές γυναίκες χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο για να ρυθμίσουν τα μαλλιά και το δέρμα τους, αλλά φυσικά αυτό το χρησιμοποιούσαν μόνο οι γυναίκες που μπορούσαν να το αντέξουν οικονομικά.

Ενώ τα μπλε μάτια ήταν ιδιαίτερα σπάνια και πολύτιμα στην αρχαία Ελλάδα, έτσι και τα μεγάλα καστανά μάτια με μακριές, σκούρες βλεφαρίδες. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι σύγχρονοι Έλληνες έχουν μεγάλη γενετική ομοιότητα με τους Έλληνες της αρχαιότητας, μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι αρχαίοι έμοιαζαν με τους σύγχρονους κατοίκους της χώρας, όπου τα μπλε μάτια και τα ανοιχτά μαλλιά εξακολουθούν να είναι ασυνήθιστα.

Και επειδή τα πιο περιζήτητα χαρακτηριστικά είναι αυτά που είναι λιγότερο κοινά στην αρχαία Ελλάδα, τα μπλε μάτια και τα κοκκινωπά ξανθά μαλλιά θεωρούνταν εξαιρετικά όμορφα.

Η ανδρική και γυναικεία ομορφιά προκάλεσαν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα πολλές έριδες, θυμούς και πολέμους, αλλά αποσόβησαν παράλληλα και πολλούς θανάτους, και καταστροφές ή επηρέασαν πολλούς στη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Η Ωραία Ελένη θάμπωσε τον γιο του βασιλιά της Τροίας, τον Πάρη ενώ ήταν παντρεμένη με τον Μενέλαο. Η αρπαγή της από τον Πάρη ήταν η αφορμή για τον πιο καταστρεπτικό πόλεμο κατά την αρχαιότητα, τον Τρωικό. Ο Αχιλλέας και ο Αγαμέμνονας ήρθαν σε φιλονικία για τις όμορφες Χρυσηίδα και Βρισηίδα.

Το αποτέλεσμα ήταν η αποχώρηση του Αχιλλέα από τις επιθέσεις των Αχαιών κατά των Τρώων που προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στο ελληνικό στρατόπεδο. Η όμορφη κόρη του βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα ερωτεύτηκε τον εξίσου όμορφο Θησέα, τον οποίο έσωσε από τον Μινώταυρο, δίνοντας το γνωστό μίτο για να βγει από τον Λαβύρινθο. Η όμορφη Δαλιδά υπήρξε μοιραία για τον Σαμψών, η όμορφη Ασπασία επηρέαζε σημαντικά τον Περικλή στις αποφάσεις του, όπως και η Αμαλία τον βασιλιά Όθωνα. Η απονομή του “Μήλου της Καλλίστης”, της ομορφότερης, από τον Πάρη στην Αφροδίτη προκάλεσε την οργή της Ήρας. Ίσως η περίπτωση αυτή αποτελεί την πρώτη εκδήλωση “καλλιστείων” στον κόσμο.

Το “ωραίο” μέσα από τη φιλοσοφική ματιά:

Το ωραίο, κατά τον Πλάτωνα, δεν υπάρχει σε αυτόν τον κόσμο, αλλά στον κόσμο των ιδεών. Η άποψη του Πλάτωνα για το θέμα της εξωτερικής εμφάνισης ήταν ότι η ομορφιά αποτελεί μόνο ένα φυσικό πλεονέκτημα, και τίποτα περισσότερο. Αυτό που στην ουσία, πρεσβεύει ο Πλάτωνας είναι ότι η όμορφη εξωτερική εμφάνιση ενός ανθρώπου δεν σχετίζεται σε καμία περίπτωση με την εικόνα του εσωτερικού μας κόσμου. Ο Αριστοτέλης από την άλλη, έλεγε για την εξωτερική ομορφιά ενός ανθρώπου, ότι αποτελεί “το σημαντικότερο προσόν, πολύ περισσότερο και από την καλύτερη συστατική επιστολή”.

Αντίθετα από τον Πλάτωνα, ο Αριστοτέλης αναζητεί την ομορφιά όχι στον υπεραισθητό, αλλά στον πραγματικό κόσμο. Για τον Αριστοτέλη η ομορφιά είναι αντικειμενικά υπαρκτή ποιότητα, ιδιότητα που έχουν τα ίδια τα αντικείμενα, τα πράγματα. Ο Αριστοτέλης προβάλλει και συστηματοποιεί τα γνωρίσματα του ωραίου, ενώ πιστεύει πως η ωραία εμφάνιση είναι τόσο σημαντική, που πολλές φορές θα μπορούσε ένας όμορφος άνθρωπος χωρίς άλλα προσόντα να υπερτερήσει κάποιου άλλου λιγότερο όμορφου, ακόμα και αν ο δεύτερος διέθετε πάρα πολλές γνώσεις.

Ο Σωκράτης πίστευε πως αυτός που διαθέτει την εξωτερική ομορφιά, θα υποφέρει όπως σε μία ολιγοχρόνια τυραννίδα. Όπως συνέβη με την Ελένη, τον Αχιλλέα, τον Αγαμέμνονα. Πολλοί φιλόσοφοι μπορούσαν να προβλέψουν ότι πίσω από το ωραίο κρύβονται πολλοί κίνδυνοι. Η φιλοσοφική άποψη για το εξωτερικό κάλλος μοιάζει να επιβεβαιώνεται μέχρι σήμερα, με πολλούς σύγχρονους τραγικούς ήρωες στις θέσεις των παλιών.

loading...