ΦΑΡΜΑΚΟΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ.

Γράφει ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης …
Το DNA υπαγορεύει τη διαφορετική απόκρισή μας σε φάρμακα, επειδή επηρεάζουν το σχήμα των πρωτεϊνών της επιφάνειας κυττάρων που στοχεύουν τα φάρμακα. Σε 100 περίπου φάρμακα, στις HΠA, απαιτείται εξέταση DNA πριν τη χορήγηση τους σε ασθενείς. ΄Ηδη η εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή εφαρμόζεται στην κλινική πράξη.
Η φυσική γενετική ποικιλομορφία στο ανθρώπινο γονιδίωμα είναι μια από τις αιτίες που τα διάφορα άτομα αποκρίνονται διαφορετικά σε φάρμακα. Παρόλο που οι 108 υποδοχείς που είναι συζευγμένοι με πρωτεΐνες G (GPCR) είναι οι στόχοι των 475 (~ 34%)
φαρμάκων που έχουν εγκριθεί από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ και αντιπροσωπεύουν συνολικό όγκο πωλήσεων άνω των 180 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, η ποικιλομορφία/διαφοροποίηση ανάμεσα στις πρωτεΐνες G που στοχεύουν τα διάφορα φάρμακα δεν είναι πλήρως γνωστή. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, η γενετική διαφοροποίηση συμβαίνει σε λειτουργικές θέσεις των γονιδίων/πρωτεϊνών που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε επιβλαβή απόκριση σε κάποιο φάρμακο.
Για να διερευνηθεί (Pharmacogenomics of GPCR Drug Targets, CELL BIOLOGY, 14 December 2017) γιατί οι άνθρωποι ανταποκρίνονται διαφορετικά στα φάρμακα, ερευνητές στο εργαστήριο MRC της Μοριακής Βιολογίας στο Cambridge της Αγγλίας με συνεργάτες τους ανέλυσαν το DNA (γονιδίωμα) σε περίπου 60.000 υγιείς ανθρώπους. Η έρευνά τους εστιάστηκε σε 108 γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες G που στοχεύει το 1/3 των εγκεκριμένων φαρμάκων. Διαπίστωσαν ότι οι αλληλουχίες των 108 γονιδίων διέφεραν σημαντικά μεταξύ των ατόμων. Οι συγγραφείς δημιούργησαν μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων για τις γενετικές παραλλαγές των γονιδίων που καθορίζουν πρωτεΐνες G. Αναλύοντας τα στοιχεία συνταγογράφησης και πωλήσεων φαρμάκων του Ηνωμένου Βασιλείου, οι συγγραφείς θεωρούν πως οι χαρακτηριστικές παραλλαγές των πρωτεϊνών G θα μπορούσαν να αυξήσουν την ακρίβεια των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών και να ανακουφίσουν το οικονομικό και κοινωνικό φορτίο που οφείλεται στη ποικιλόμορφη απόκριση ασθενών σε φάρμακα. Ο κατάλογος αυτός είναι παρόμοιος με τον κατάλογο της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων, όπου στη διεύθυνση: https://www.fda.gov/Drugs/ScienceResearch/ucm572698.htm περιγράφονται πάνω από 100 φάρμακα και το είδος ανάλυσης DNA που πρέπει να γίνει πριν τη χορήγηση τους σε ασθενείς. Μιλάμε για εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή στην κλινική πράξη.